دیابت چیست؟

دیابت بر اثر قطع تولید انسولین و یا عدم کارکرد مناسب آن در بدن به وجود می آید. انسولین هورمونی است که مواد غذایی قندی و نشاسته و… را در بدن به انرژی تبدیل می نماید. تاکنون علت بروز این بیماری نیمکشف نشده است ولی گمان می رود که زمینه مساعد ژنتیکی و عوامل محیطی همچون چاقی و بی تحرکی در ابتلا به این بیماری نقش موثری داشته باشد.

پزشک متخصص می تواند با آزمایش قند خون ناشتا (FBS) و یا قند خون دو ساعته (OGTT)، که معیاری از عملکرد لوزالمعده و ترشح انسولین می باشند،تعیین کند که آیا شما در دوره دیابت پنهان قرار دارید و یا به طور کامل به دیابت مبتلا گشته اید. در صورتی که آزمایش قند خون ناشتا ی شما، عددی بین ۱۰۰ تا ۱۲۵ باشد نشانگر آن است که شما در دوره دیابت پنهان قرار دارید و چنانچه این رقم ۱۲۶ یا بیشتر از آن باشد بیانگر ابتلای کامل دیابت است.

» انواع دیابت چیست

دیابت نوع۱
دیابت نوع ۲:
دیابت حاملگی

دیابت چیست نوع ۱

دیابت نوع ا که زمانی به نام های دیابت نوجوانان و دیابت وابسته به انسولین نیز معروف بود، بیماری مزمنی است که وقتی پانکراس (لوزالمعده) میزان کمی انسولین(هورمونی که برای وارد کردن شکر به سلول ها به منظور تولید انرژی، نیاز است) ترشح میکند و یا اصلا انسولین ترشح نمی کند، رخ میدهد. عوامل متعددی . هرچند دیابت نوع ۱ معمولا در کودکی و نوجوانی رخ میدهد، اما امکان ابتلا بزرگسالان نیز به این بیماری وجود دارد.
نشانه های ابتلا به دیابت نوع ۱

نشانه های این بیماری می توانند به سرعت خود را نشان دهند و شامل:

تشنگی شدید ، خشکی دهان و ادرار پی در پی
کاهش وزن غیرعادی، خستگی و بی حالی
گرسنگی شدید و افزایش اشتها
تاری دید
مشکلات پوستی (خشکی پوست، ) که معمولا در دخترها شایع تر از پسرهاست.
نقش انسولین در بدن

همانطور که قبلا گفتیم انسولین هورمونی است که از طریق پانکراس (لوزالمعده) تولید می شود، به ورود قند به سلول های بدن کمک می کند و میزان قند خون را پایین می آورد. زمانیکه قندخون شما کاهش می یابد ترشح انسولین توسط پانکراس هم کم می شود.

دلایل ابتلاء به دیابت چیست نوع ۱

هرچند دلیل اصلی ابتلاء به دیابت نوع ۱ نامعلوم است، اما در اکقر افراد مبتلا، سیستم ایمنی بدن که بطور معمول با باکتری ها و ویروس های خطرناک مبارزه می کند، اشتباها شروع به نابود کردن سلول‌ های سازنده‌ی انسولین (islet) درون پانکراس می کند.. در ادامه بعضی از عواملی که می توانند در ابتلاء به این بیماری موثر باشند، بیان می کنیم:

عوامل ژنتیکی
سابقه خانوادگی
محیط زندگی
بعضی از ویروس ها

عوارض ابتلاء به دیابت چیست نوع ۱

دیابت نوع یک می تواند اعضا اصلی بدن از جمله قلب، رگهای خونی، سیستم اعصاب، چشم‌ها و کلیه ها را تحت تاثیر قرار دهد. کنترل همیشگی قندخون و نگه داشتن آن در سطح نرمال می تواند، خطر ابتلاء به بسیاری از بیماری‌ها را کاهش دهد. بعضی از خطراتی که دیابت طولانی مدت و کنترل نشده می تواند برای سلامتی داشته باشد، شامل:

بیماری های قلب و رگ های خونی، بیماری عروق کرونر با درد قفسه. حمله قلبی، سکته مغزی، تنگ شدن رگها و فشارخون بالا .
آسیب به سیستم عصبی (نوروپاتی)
آسیب دیدن کلیه ها (نفروپاتی)
آسیب به چشم ها
آسیب های درمان نشده به پا که ممکن است منجر به قطع پا شود
مشکلات پوستی و دهانی
پوکی استخوان
مشکل در هنگام بارداری، قندخون بالا می تواند برای هردو مادر و فرزند در هنگام بارداری زیانبار باشد
مشکل شنوایی

دیابت چیست نوع ۲

یکی از شایع‌ترین انواع دیابت بوده و حدود ۹۰ درصد بیماران دیابتی را تشکیل می‌دهد. برخلاف دیابت نوع ۱، بدن در زمان ابتلا به دیابت نوع ۲ انسولین تولید می‌کند؛ اما یا میزان انسولین تولید شده توسط پانکراس کافی نبوده و یا بدن نمی‌تواند از انسولین تولید شده، استفاده کند. زمانیکه انسولین کافی وجودنداشته باشد و یا بدن از انسولین استفاده نکند، گلوکز (قند) موجود در بدن، نمی‌تواند وارد سلولهای بدن شده و باعث جمع شدن گلوکز در بدن بشود و بدن را دچار مشکل و نارسایی نماید. متاسفانه هنوز درمان کاملی برای این بیماری وجودندارد، اما با رژیم غذایی سالم، ورزش می شود آنرا بهبود بخشید. درصورتیکه رژیم غذایی و ورزش کافی نباشد، شما می‌بایست درمان دارویی و یا درمان انسولینی را شروع نمود.

نشانه های دیابت چیست نوع ۲

علایم دیابت نوع ۲ معمولا آرام آرام خود را نشان می‌دهند. ممکن شما سالها بدون اینکه بدانید به دیابت نوع ۲ مبتلا باشید. این علایم شامل:

افزایش تشنگی و ادرار پی در پی
افزایش اشتها و تشنگی
خشکی دهان
تهوع و گاهی استفراغ
خستگی و یا ضعف
بی حسی و یا سوزن سوزن شدن دست و پا
عفونت پی در پی پوست، دستگاه ادرار و یا واژن
تاری دید
زخم هایی که دیر درمان می‌شوند

زمانیکه هر یک از این علایم را مشاهده کردید می‌بایست به پزشک مراجعه کنید.

دلایل ابتلا به دیابت چیست نوع ۲

زمانی دیابت نوع ۲ رخ می‌دهد که بدن در برابر دیابت نوع ۲ مقاوم شده و یا غده پانکراس انسولین کافی تولید نمی‌کند. هرچند دلیل این اتفاق هنوز مشخص نیست، اما عوامل زیر بر این بیماری تاثیر داشته و خطر ابتلا به آن را افزایش می‌دهد:

وزن بالا
سن بالای ۴۵ سال
ابتلا به دیابت حاملگی
ابتلای سایر افراد خانواده به دیابت نوع ۲
ابتلا به مرحله پیش از دیابت
عدم تحرک
داشتن HDL خون پایین و یا تری گلیسیرید بالا
فشارخون بالا
نژاد و ژنتیک

عوارض ابتلا به دیابت چیست نوع ۲

در مراحل ابتدایی بیماری،تاثیر زیادی بر سلامتی شما نمی‌گذارد، اما هرچه بیماری پیشرفته‌تر می‌شود، بر سایر اندام‌های مهم بدن از جمله قلب، رگها، اعصاب، چشم‌ها و کلیه شما تاثیر می‌گذارد. کنترل قندخون به پیشگیری از بیماری جلوگیری می‌کند. بعضی از عوارض ابتلا به دیابت نوع ۲ شامل:

بیماریهای قلبی و عروقی. دیابت شدیدا خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی، از جمله بیماری عروق کرونر با درد قفسه سینه (آنژین)، حمله قلبی، سکته، تصلب شریان و فشارخون بالا شود.
آسیب دیدن اعصاب (نوروپاتی). قندخون بالا می‌تواند رگهایی که به سیستم عصبی شما تغذیه رسانی می‌کنند آسیب میرساند (بخصوص اعصاب پا). این آسیب‌ها می‌ باعث بی‌حسی، سوزش و درد، بخصوص در سر انگشتان دست و پا شود.
آسیب دیدن کلیه (نفروپاتی). درون کلیه میلیون‌ها رگ کوچک و ظریف خون وجود دارد و دیابت می‌تواند باعث آسیب دیدن این رگ‌ها و درنتیجه آسیب دیدن کلیه می‌شود.
آسیب های چشمی. دیابت می‌تواند به رگهای خونی درون شبکیه چشم آسیب رسانده و حتی باعث نابینایی شود.
آسیب دیدن پا. آسیب دیدن اعصاب پا و یا جریان کم خون در پاها می‌تواند منجر به آسیب‌های جدی و شدید به پا شده و حتی منجر به قطع انگشت پا و یا خود پا شود.
صدمات پوستی و دهانی. دیابت می‌تواند باعث مشکلات پوستی از جمله عفونت و قارچ شود. عفونت و چرک گلو هم ممکن است یکی از عوارض این بیماری باشد.
بیماری آلزایمر. دیابت نوع ۲ می‌تواند خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را افزایش دهد.
کمای دیابتی. زمانیکه یک شخص با بیماری دیابت نوع ۲ شدیدا مریض شده و یا آب بدنش خیلی کم می‌شود و قادر به نوشیدن آب کافی برای جبران بی‌آبی نیست، ممکن است دچار این بیماری خطرناک شود.
مشکلات شنوایی.
پوکی استخوان.

پیشگیری از ابتلا به دیابت چیست نوع ۲

شیوه‌های سالم زندگی می‌تواند از ابتلا به دیابت نوع ۲ جلوگیری کند. اگر شما مبتلا به دیابت می‌باشید، بازهم این روشها و شیوه‌هایی که در ادامه بیان می‌کنیم از ابتلا به خطرات و عوارض بیماری جلوگیری می‌نماید.

خوردن غذای سالم. غذاهای کم‌کالری و کم‌چربی مصرف نمایید. تمرکزتان بر مصرف میوه، سبزی و غلات کامل باشد.
افزایش تحرک و ورزش. در روز ۳۰ دقیقه ورزش نمایید. مانند دوچرخه سواری یا شنا
وزن کم کرده و لاغر شوید. اگر شما چاق هستید، کاهش ۵ تا ۱۰ درصد وزنتان می‌تواند باعث کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ شود.

دیابت چیست از نوع حاملگی یا .

GDM

باردارمعمولاً این تغییرات هورمونی بین هفته های ۲۴ تا ۲۸ ی ، زن باردار را در معرض خطر ابتلا به دیابت قرار می دهد. در طی بارداری افزایش هورمون های خاصی که توسط جفت ساخته می شوند، کمک می کند تا مواد غذایی از مادر به جنین در حال تکامل، منتقل شود. سایر هورمونهای تولید شده از جفت ، به مادر برای جلوگیری از افت قند خون کمک می کنند. این هورمون ها از طریق متوقف کردن عملکرد انسولین وظیفه خود را انجام می دهند. در طی دوران بارداری این هورمون ها می توانند تا حدی باعث افزایش قند خون مادر (عدم تحمل گلوکز و یا (impaired glucose intoleranceشوند. بدن برای کاهش مقدار قند خون شروع به ساختن مقدار بیشتری انسولین می کند تا سلول ها بتوانند گلوکز را تحویل گرفته و تبدیل به انرژی کنند. معمولاً لوزالمعده ی مادر برای غلبه بر تاثیر هورمون های بارداری بر قند خون، تولید انسولین را بیشتر می کند (حدود ۳ برابر مقدارعادی). اما اگر لوزالمعده ی مادر نتواند به اندازه کافی انسولین برای غلبه بر افزایش هورمون های بارداری تولید کند، مقدار قند خون بالا می رود و نتیجه آن دیابت بارداری است.

عوامل زیر خطر ابتلا به دیابت حاملگی را برای زنان باردار افزایش می دهند:

• داشتن اضافه وزن قبل از بارداری یا در طی بارداری (اگر ۲۰ در صد یا بیشتر از وزن ایده ال و طبیعی اضافه وزن داشته باشند ).
• وجود قند در ادرار مادر

• قند خون در حالت ناشتا زیاد باشد یا در آزمایش تحمل گلوکز به عدم تحمل گلوکز مبتلا باشند (مقدار قند خون بیش از حالت طبیعی باشد اما نه آن قدر بالا که دیابتی محسوب شوند).

• سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت (ابتلا والدین به دیابت یا خواهر و برادر مبتلا به دیابت).

• سابقه به دنیا آوردن حداقل یک نوزاد با وزن بالای ۴کیلوگرم .

• سابقه به دنیا آوردن نوزاد مرده.

• ابتلا به دیابت حاملگی در بارداری قبلی.

• زیاد بودن مایع آمنیوتیک (وضعیتی که به آن پلی هیدروآمنیوس می گویند).

خیلی از زنانی که به دیابت حاملگی مبتلا می شوند هیچکدام از فاکتورهای خطر ذکر شده ی بالا را ندارند، اما با این حال به دیابت حاملگی مبتلا می شوند.

دیابت چیست از نوع حاملگی

دیابت چیست از نوع بارداری .زنان بارداری که دارای فاکتورهای خطر هستند باید در مراحل اولیه بارداری برای تشخیص دیابت حاملگی غربالگری شوند و سایر زنان باردار بین هفته ۲۴ تا ۲۸ حاملگی باید برای دیابت حاملگی آزمایش شوند. برای آزمایش دیابت حاملگی ، آزمایش تحمل گلوکز خوراکی را انجام می دهند. این آزمایش با نوشیدن سریع یک مایع که حاوی ۵۰ گرم قند است، انجام می شود. بدن قند را سریعاً جذب می کند و باعث افزایش قند خون در مدت ۳۰ تا۶۰ دقیقه بعد از خوردن مایع شیرین می شود. نمونه خون از بازوی زن باردار یک ساعت بعد از خوردن مایع شیرین گرفته می شود . آزمایش قند خون نشان می دهد که متابولیسم محلول حاوی قند در بدن چگونه است .چنانچه جواب آزمایش برابر با ۱۴۰میلی گرم در دسی لیتر یا بیشتر باشد ، غیر طبیعی است و در این صورت باید آزمایش دیگری انجام شود. آزمایش دوم ، آزمایش قند خون ناشتا است که ملاک تشخیصی آن در جدول زیر آمده است